(T) Yabancı Uyruklu Şahsın Türkiye`de Başlatmış Olduğu İcra Takibi
T.C.
YARGITAY
12. HUKUK DAİRESİ
E. 2012/16820
K. 2012/23886
T. 9.7.2012
• YABANCI UYRUKLU ŞAHSIN TÜRKİYE`DE BAŞLATMIŞ OLDUĞU İCRA TAKİBİ (Yabancı Uyruklu Alacaklının Teminat Yatırması Gerekip Gerekmediği Hakkında Yerel Mahkemece Araştırma Yapılması Gerektiği - Mütekabiliyet Esasının Araştırılması Gereği)
• MÜTEKABİLİYET ŞARTI (Yabancı Uyruklu Şahsın Başlatmış Olduğu İcra Takibi - İki Ülke Arasında Mütekabiliyet Esasının Olup Olmadığının Araştırılacağı/Mahkemece Alacaklının Teminat Yatırıp Yatırmaması Gerektiğine İlişkin Karar Verileceği/Teminat)
• TEMİNAT ŞARTI (Yabancı Uyruklu Şahsın Başlatmış Olduğu İcra Takibi - İki Ülke Arasında Mütekabiliyet Esasının Araştırılacağı/Mahkemece Alacaklının Teminat Yatırıp Yatırmaması Gerektiğine İlişkin Mahkemece Karar Verileceği/İcra Takibi)
5718/m. 48
1086/m. 96,97
ÖZET : Yabancı uyruklu alacaklının Türkiye`de icra takibi yapması nedeniyle; mahkemece, alacaklının tabiiyetinde bulunduğu Birleşik Arap Emirlikleri ile Türkiye arasında karşılıklılık esasına göre çok taraflı veya ikili anlaşmalarla yahut fiili mütekabiliyet esasına göre bir muafiyet olup olmadığı araştırıldıktan sonra yok ise alacaklının teminat yatırması gerekip gerekmediğine karar verilmesi gerekir.
DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi Şerife Ayyıldız tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
KARAR : Sair temyiz itirazları yerinde değil ise de;
5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 48. maddesinde açıklandığı gibi, icra takibinde bulunan yabancı gerçek ve tüzel kişiler, yargılama ve takip giderleri ile karşı tarafın zarar ve ziyanını karşılamak üzere mahkemenin belirleyeceği teminatı göstermek zorundadır. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 97.maddesi uyarınca ise; “Türkiye`de Kanunu Medeni mucibince ikametgahı olmıyan müddei veya davaya müdahale eden kimse diğer tarafın muhtemel zarar ve ziyaniyle masarifi muhakemesine mukabil 96 ncı madde mucibince teminat göstermeğe mecburdur.” düzenlemesi yer almaktadır. Anılan maddelerde öngörülen teminat hususu takip yapmanın ön koşulu olup, mahkemece re’sen gözetilmelidir.
Mahkeme dava veya takibin niteliğine ve duruma göre davacıyı, davaya katılanı veya takip isteğinde bulunanı karşılıklılık esasına göre teminat göstermekten muaf tutabilir. Yasada öngörülen (mahkeme) teriminin icra takipleri için (icra dairesi olarak) anlaşılması gereklidir. HUMK.’nun 97 ve MÖHUK.’nun 48. madde hükümleri gereğince icra takibi yapan yabancı kişilerin yargılama ve takip giderleriyle karşı tarafın zarar ve ziyanını karşılamak üzere bir teminat göstermek zorunda olduğu ve bu hususun takip yapmanın ön koşulu olup, Mahkemece re’sen gözetilmesi zorunludur.
Yabancı alacaklının Türkiye’de icra takibi yapabilmesi için teminat gösterme yükümlülüğünün istisnası MÖHUK. nun 48/2. maddesinde belirtildiği üzere alacaklının tabiiyetinde bulunduğu ülke ile Türkiye arasında karşılıklılık esasına göre çok taraflı veya ikili anlaşmalarla yahut fiili mütekabiliyet esasına göre bir muafiyet bulunmasıdır.
İcra takibini yapan alacaklı, Birleşik Arap Emirlikleri uyrukludur. Bu nedenle, mahkemece alacaklının tabiiyetinde bulunduğu Birleşik Arap Emirlikleri ile Türkiye arasında karşılıklılık esasına göre çok taraflı veya ikili anlaşmalarla yahut fiili mütekabiliyet esasına göre bir muafiyet olup olmadığı araştırıldıktan sonra yok ise alacaklının teminat yatırması gerektiğine karar verilmesi gerekirken, anılan hususun göz ardı edilerek eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ : Borçlunun temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK.nun 366 ve HUMK.nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09.07.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.
